:mentalKLINIK_yasemin baydar, birol demir_2007
sergi: kayda geçmeyen / kayıt dışı #2, off the record #2
yer: Japonya, Tokyo, Shimbashi metro istasyonunda bulunan X-CUBE emanet dolaplarından birisi.
sergi zamanı: 2007 aralık ayında başladı ve ne zaman biterse.
küratör: Eric Van Hove.
-------------
Kamusal mekandaki özel bir yer için kitle üretimi yapılmış bir nesnenin özel halleri
"converted"
:mentalKLİNİK için bir sergi analizi
sergi: kayda geçmeyen / kayıt dışı #2, off the record #2
yer: Japonya, Tokyo, Shimbashi metro istasyonunda bulunan X-CUBE emanet dolaplarından birisi.
küratör: Eric Van Hove.
Katılımcılardan biri: :mentalKLİNİK, yasemin baydar-birol demir
işin adı: ”converted”
:mentalKLİNİK kısa açıklaması: “Kamusal alanda yanında bir sandalye taşımak pek alışıldık bir şey değil. Alışıldık olmayan başka bir şey de onu kilitli bir kutuda bulundurmak olsa gerek.”
mekân tanımı: Metro istasyonlarında konumlandırılmış X-CUBE emanet dolapları, mobil telefonunuz aracılığıyla açıp kapayabileceğiniz, şifrenizi yine telefonunuz aracılığıyla başka bir kullanıcıya aktarabileceğiniz bir kilit sistemine sahip. 100 Yen karşılığında her seferinde 3 saatlik kullanım hakkı tanıyan kutunun içine, başkalarına iletmek üzere bir şeyler bırakmak olası. Bir saklama / barındırma ve değiş tokuş yeri.
Serginin izlenme akışı da bu protokol içerisinde gerçekleşiyor. Kutuya erişime sahip biriyle gidip kutuyu açmasını beklemek ve ondan erişimi devralmak gerekiyor ki, izlenme zinciri kırılmasın.
gönderilen, iletilen, alınan, konulan, bırakılan, yerleştirilen, çalınan, tükenen: Thonet’ 14 numaralı sandalye (der Konsumsessel), ”converted”.
sergi zamanı: başladı ve ne zaman biterse.
gönderinin kimliği: İlk üretimi 1859, 1930’a kadar piyasaya sürülen 30 milyon kopyadan ikisi, aralık 2007’de :mentalKLİNİK tarafından aranıp, bulundu, değiştirildi - dönüştürüldü ve bir tanesinin tümü Tokyo’ya gönderildi.
üretim, değişim, dönüşüm: Sandalye, Thonet’in geliştirdiği patentli ahşabı bükme tekniğiyle, 6 parça olarak üretildikten sonra vidalanarak bir bütün haline gelir. Oturumu dışında kullanılan tek malzeme ahşaptır. Bu parçaların her biri aynı teknik kullanılarak üretilmiştir. (Ergonomisi, hafifliği, basitliği, yalın form anlayışı, seri üretime göre tasarlanmış yapısı nedeniyle -bazı kaynaklara göre 50 milyonun üzerinde üretildiği de söyleniyor- öncü bir endüstriyel tasarım ikonu.)
Aralık 2007’de İstanbul’da yoğun arama ve tarama sonucunda, kesin üretim tarihi saptanamayan, iki adet numara 14 sandalye sahiplerinden satın alındı. Temizlendi. Sandalyelerin sökülmeden dönüştürülmesine karar verildi. Onu kendi yapan parçaların bir araya getirilmesiyse, onu “converted” yapacak olansa bir parçalama işlemi olacaktı. Parçaları üretip, bir araya getirip, bir bütün yaratma ilkesine dayalı mobilya üretim akışı tersine çevrilerek, bütünün :mentalKLİNİK tarafından belirlenen ve bir daha bir bütün haline gelme olasılığı ortadan kalkacak şekilde kusursuzca kesilmesi sağlandı. Her bir sandalyenin kesilmiş her bir parçası hala o sandalyenin her noktasındaki orijinal üretim belleği ve form anlayışını korumasına karşın, artık kendi estetiği olan yeni parçalara dönüştüler. Parçaların üzerine :mentalKLİNİK markası işlendi.
gönderilen ve yerine konan: Bir sandalyenin dönüştürülmüş :mentalKLİNİK parçaları paketlendi ve postalandı. (Thonet’in de parçalardan oluşan sandalyeyi parçalı halde paketleyerek dünyanın pek çok yerine gönderdiğini varsayıyorum.) Sergi asistanları tarafından açılan paketten çıkanlar bir kutunun içine bırakıldılar, hala kutuda kalan parça var mı bilmiyorum.
analizcinin notu: Zaman içinde git gide tükenen orijinal 14 numaralı sandalye gibi, kutunun içindeki her bir “converted” parçanın da farklı kişiler tarafından farklı yerlere götürüleceği ve yeni izinin de sürülmesinin artık mümkün olamayacağı belli oluyor. Bir diğer paralellik ise kamusal olan ile özel olanın kesişmelerinde. Mekânın ve sergileme hacimlerinin kamuya açık alanlardaki geçici özel hacimler, barınaklar olduğunu, içine konan nesnenin de geniş kitleler için üretilmiş neredeyse anonim bir tasarımken dönüştürülerek özelleştirildiğini algılıyoruz. :mentalKLİNİK’in tasarladığı düşünme, üretme ve hikaye etme sürecinin her kesitinde, (bu sefer seçtikleri kavram olarak) dönüştürme kavramının kesintisiz izlenebildiğini söyleyebilirim. ‘Sanat mümkün kılar’ ifadesine ‘tekrar mükemmel kılar’ı eklemek istiyorum. Son bir şey daha: :mentalKLİNİK’i ilgilendirenin sadece sonuç ürün değil, onun ortaya çıkış sürecini, onunla karşılaşılma ve izlenme anlarını, verilen tepkileri, hikâyeleri ve yok oluşları da kapsadığını düşünüyorum.
Ocak 2008 Zehra Uçar
:mentalKLİNİK
ıhlamur yolu, opera palas apartmanı no: 33/35 d.6 topagacı/nişantaşı_istanbul_turkey
mental@mentalklinik.com
http://www.mentalklinik.com/
http://www.documentalklinik.com/
